J. Robert Oppenheimer’ın atom bombasının yaratılmasındaki rolü nedeniyle ıstırap çekmesi ilginç değil. Çalışmak için ıslık çalması mı gerekiyordu? “Cihaz”ı kullanma görevinin kendisine düştüğü Harry Truman daha dramatik bir figür, çünkü tam da Pontius Pilatus’tan bu yana tarihi en çok değiştiren yönetici kararı olabilecek şeyi, pek de dışsal bir endişe duymadan verdi.
Christopher Nolan’ın Oppenheimer biyografisi, 33. ABD başkanına, Nagazaki’yi doğru diyemeyen taşralı bir soytarı gibi ortalıkta dolandığı tek bir sahne sunuyor. Açıklama için diyaloğa aşırı güvenmesi ve Mihver Devletleri’nin tamamen teslim olma şansı konusundaki saflığı bir yana, NATO’nun babasına ilişkin bu açıklama, üç saati nadiren süren güzel bir filmdeki en sarsıcı şeydir.
Donald Trump’ın başkanlığı kazandığı, Vladimir Putin’in Kırım’ı aldığı ve Xi Jinping’in Çin’i daha iddialı bir yola soktuğu son on yıldan bu yana, liberaller bu revizyonist liderlerden savunduklarımıza bir isim koymaya çalıştılar. En iyi çaba, “kurallara dayalı uluslararası düzen” korkunçtur. Öyleyse buna Truman Show deyin.
Dünyamızın temel kararlarını veren Truman’dır: 1945’ten sonra ABD’yi Avrupa’da tutmak, daha da uzaktaki savunmasız yerleri garnizon yapmak, endüstriyel tarifeleri azaltmak. Selefi Franklin Roosevelt, Amerikan izolasyonunu sona erdirirken, bir dünya savaşının “avantajını” elde etti. Truman kendine daha zor bir görev koydu: barış zamanında ABD’nin ileri duruşunu sürdürmek. Adı dışında her şeyiyle bir imparatorluk olan sonucun bedelleri oldu. Ancak son 18 ay, kullanımları açısından yüce bir eğitim oldu. Ukrayna’yı şu anda kararlı bir ABD olmadan hayal edin. Diğer 18’de, Amerikalıların nasıl oy kullandığına bağlı olarak, buna gerek kalmayabilir.
Bu on yılın şu ana kadar çıkardığı ders, liberalizmin sert güç olmadan savunulamayacağıdır. Ve daha önce yönetenlerin ihmaliyle yeterince hesaplaşma olmadı. Neyin incelenip neyin incelenmediği çarpıcı olsa da, gösteri denemeleri için çağrıda bulunmuyorum. Birleşik Krallık’ta Kovid salgınıyla ilgili bir soruşturma var, ancak 1980’lerden bu yana savunma bütçesindeki düşüş yok. Irak savaşıyla ilgili birkaç tane vardı, ancak Rusya’nın Gürcistan ve Kırım’a yaptığı saldırılara (savaşçı olmaktan uzak) tepkiler hakkında değil. Daha sıkı olabilir miydi? Kremlin’i ne kadar cesaretlendirdi?
Britanya’yla sınırlı olmayan bir virüs olan soruşturma-itis’in sorunu, ihmale değil komisyon eylemlerine odaklanmasıdır. Geçmişe bakıldığında, Barack Obama, en azından dış politikada, sakin tarafsızlığını çok ileri götürdü. Batıda çok az yönetim, Angela Merkel’in kendini beğenmiş yönetiminden daha kötü bir tarihe sahiptir. Yine de, kibar toplumda, bu isimlerin her biri, George W. aktif Irak savaşının yenilgisi. Bu ahlaki hesap doğru olabilir ama incelenmez.
Truman’ın itibarı onlarca yıldır zayıfladı. Kore’ye müdahalesi bir dehşetti ve bir nevi başarısızlıktı. Ama Batı herhangi bir yerdeki neredeyse her türlü komünist ilerlemeye karşı güç üreteceğini göstermeseydi ne olabilirdi?
İhmal ediliyorsa (kaç batılı onu hayal edebilir?) bunun iki sebebi vardır. İlk olarak, bize liberalizmin bugüne kadar ayakta kalabilmek için neler yaptığını hatırlatıyor. Film, Japonya’nın nükleer bombalanmasını benzersiz bir ahlaki uzlaşma olarak ele alıyor ve öyle olabilir. Ancak “geleneksel” silahlar, bir gecede Tokyo’nun büyük bir kısmını küle çevirdi. Müttefikler Alman sivilleri bombaladı. Amerika’nın kendi geçmişine gelince, Birlik, Konfederasyonu şövalye mızrak dövüşüyle yenmedi.
Liberalizmin yüksek vicdan ve karşıtı karışımı hiçbir yerde Truman’ın kişiliğinde olduğu kadar yoktu. Filipinler’i sömürgesizleştirdi. Müstakbel savaşçı kral General Douglas MacArthur’a karşı hükümetin sivil kontrolü için ayağa kalktı. Aynı zamanda, ciddi şekilde rom belediye siyasetinin bu ürünü, kullandıktan ve evde Kızıl Korku’nun suç ortağı olduktan çok sonra bombayı “kutsama” olarak adlandırdı. Oppenheimer’ın kibar tavırları ve Vedik öğrenimi onu ahlaki açıdan daha karmaşık bir adam yapmaz.
Ve böylece Truman’ın gizlenmesinin diğer nedeni. Züppelik. Bazı liberaller için dünyamızı Missouri’li başarısız bir tuhafiyeciye borçlu olduğumuzu kabul etmek zordur: Bir katır tüccarının oğlu, altmışlı yaşlarına kadar belki de gelmiş geçmiş en güçlü insan olana kadar tatlı bir alay figürü. (Ne selefi ne de halefi nükleer tekele sahip değildi.) Arkasında Sanskritçe tercümesi şöyle dursun, hiçbir risale ve birkaç özdeyiş bırakmadı. Ama bir liberalin, şeytanla değilse bile, canavarla yürümeyi öğrenmesi gerektiğini biliyordu.
[email protected]
News
